La reforma menos conocida: concelebrar con subdiácono.

Pues sí, se podía. Y no se trataba de un universo paralelo. Y sí, volvemos a hablar de ese año del Señor de 1965. Del Ordo Missae de 1965 ya hemos dicho algo. También de la supresión del subdiaconado y de los inicios de la concelebración. Aquí me limitaré a transcribir los apartados en los que aparece el subdiácono en el Ritus servandus in concelebratione Missae et Ritus Communionis sub utraque specie (7 de marzo de 1965).
 '
Praenotanda
15. Si quis sacerdos ministerio diaconi, vel diaconi assistentis, vel subdiaconi in Missa concelebrata fungitur, a concelebrando in eadem Missa abstineat.
Diaconus autem et subdiaconus et diaconi assistentes sub utraque specie communicare possunt: quod, si sunt sacerdotes, facere possunt, esti Missam iam celebraverunt vel celebraturi sunt.
16. Diaconus et subdiaconus et reliqui ministri et ministrantes attendant ne inter concelebrantes consistant, nisi quando eorum ministerium requiritur, secundum rubricas: quo facto, statim recedant.
...
Ritus Missae Pontificalis
20. Omnibus rite dispositis, Episcopus celebrans principalis incensum imponit et benedicit, et ordinatur processio per ecclesiam ad altare hoc modo: praecedit thuriferarius cum thuribulo fumigante, sequitur unus subdiaconus cum cruce processionale inter acolythos candelabra accensa gestantes, deinde clerus, si adest, postea subdiaconus librum Evangeliorum deferens, presbyteri concelebrantes atque Episcopi concelebrantes...
23. Liber Evangeliorum super altare, in medio, relinquitur, postquam Episcopus celebrans principalis altare et Evangelium osculatus fuerit.
24. Si ante Epistolam... lector...
25. Ad legendam autem Epistolam, subdiaconus, oratione expleta, sumit librum, factisque, si oportuerit, reverentiis altari et Episcopo, vadit ad ambonem vel alium locum aptum, ibique versus populum cantat vel legit Epistolam; qua finita, accedit ad Episcopum, et, inclinatus, ab eo benedictionem recipit.
26. ... thuriferarius, acolythi et subdiaconus more solito diaconum comitantur librum honorifice portantem...
(De liturgia eucharistica)
33. Diaconi assitentes et subdiaconus stant in plano...

 (De communione calicis)
52. ... Ultimi accedunt diaconi assitentes et subdiaconus ad Sanguinem sumendum, ac diacono dicenti: Sanguis Christi respondent: Amen. ... subdiaconus vero calicem de more abstergit et componir.
54. ... a subdiacono opportune collocato
55. cochlear deponatur... subdiaconus ad appositam mensam transfert ut cochlearia purificet et abstergat.
...
Ritus Missae Sollemnis
61. ... Item in sacristia sacras vestes de more sumunt diaconus et subdiaconus ceterique ministri vel ministrantes.
62. Presbyteri concelebrantes incedunt ante celebrantem principalem, qui procedit cum diacono et subdiacono.
65. Altaris incesatione peracta, celebrans principalis cum diacono et subdiacono accedit ad sedem...
68. Igual que el núm. 20 de la misa pontifical.
69. Procesión con el evangelio igual que en la misa pontifical.
75. El subdiácono recibe el ósculo de paz del diácono y después lo da al clero.

En la misa con diácono y en las misas cantadas, se puede observar que el lector puede también leer la Epístola en ausencia del subdiácono. Como nota curiosa desde nuestra perspectiva moderna, observamos que el que lleva el Evangeliario no es el diácono sino el subdiácono.